Trafik kazası sonucu aracı hasar gören kişi, hasar ve değer kaybı tazminatının yanı sıra araç mahrumiyet bedelini de talep edebilir.
Araç mahrumiyet bedeli nedir?
Araç mahrumiyet bedeli, hasar gören araç sahibinin aracını kullanamaması nedeniyle aracından mahrum kaldığı süre boyunca uğradığı maddi zarardır.
Hasar gören araç sahibinin araçtan mahrum kalmış olması sebebiyle talep edilebildiği tazminat olarak da ifade edilebilir.
Yargıtay’a göre, hasar gören araç sahibinin ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan süre içinde aynı nitelikte ikame araç için ödemesi gereken bedeldir.
Araç mahrumiyet tazminatı, araçtan yoksun kalma tazminatı, araç yoksunluk tazminatı, araç ikame bedeli ya da ikame araç tazminatı gibi terimlerle de ifade edilmektedir.
Araç mahrumiyet bedeli için talep edilebilecek süre ne kadardır?
Araç mahrumiyet bedeli için talep edilebilecek maksimum süre;
Onarım için aracın tamirde kalması gereken makul süre,
Aracın pert olması halinde emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken makul süredir.
Görüldüğü gibi “makul süre” ölçütü önemli kriterdir.
Araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için araç kiralanması zorunlu mudur?
Yargıtay’a göre araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için araç kiralandığına dair herhangi bir belge veya ödeme belgesi sunulması zorunlu değildir.
Yargıtay, oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresi belirlenerek, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde ikame araç için ödemesi gereken bedel kadar karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir.
Ticari araç için mahrumiyet bedeli talep edilebilir mi?
Mahrum kalınan araç ticari faaliyette kullanılan araç olabileceği gibi şahsi kullanıma mahsus bir araçta olabilir. Araç mahrumiyet bedeli, hem ticari faaliyette kullanılan araçlar hem de şahsi kullanıma mahsus araçlar için talep edilebilir. Ancak, aracın kullanılış amacına göre tazminatın belirlenmesi farklılık gösterecektir.
Ticari faaliyette kullanılan araçlarda ve şahsi kullanıma mahsus araçlarda farklı şekilde hesaplanır. Eğer araç ticari ise ticari kazanç kaybı da hesaplamaya dahil edilecektir.
Araç mahrumiyet bedeli nasıl hesaplanır?
Araç mahrumiyet bedelinin hesaplanmasında aşağıdaki faktörler göz önünde bulundurulur:
Aracın markası ve modeli
Aracın yaşı
Aracın hasar durumu
Kusur oranı
Onarım süresi
Pert olması halinde aynı nitelikte emsal yeni bir aracın satın alınması için gerekli süre
Makul sürenin belirlenmesi
Emsal araçlar için günlük kiralama bedeli
Kullanılmayan süreye ilişkin olarak aracın bakım giderleri, amortisman vb. tasarruf edilen miktarlar
Ticari araç ise aracın kullanılamadığı süreye ilişkin ticari kazanç kaybı
Araç mahrumiyet bedelini kim talep edebilir?
Araç mahrumiyet bedelini, tam (%100) kusurlu olmayan aracın sahibi talep edebilir.
Bir örnek ile açıklayalım. Meydana gelen trafik kazasında kusur raporuna göre sizin %25, karşı tarafın ise %75 kusurlu olduğu tespit edildi. Kazaya %100 kusurlu olarak siz sebep olmadığınız için araç mahrumiyet bedeli talep edebilirsiniz. Fakat %25 sizin de kusurunuz olması nedeniyle bu oranda indirim yapılacaktır.
Araç mahrumiyet bedeli sigorta şirketinden talep edilebilir mi?
Araç mahrumiyet bedeli Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (ZMMS) yani zorunlu trafik sigortası kapsamında değildir. Bu nedenle araç mahrumiyetinden doğan zararlardan sigorta şirketleri sorumlu değildir. Araç mahrumiyet bedeli sigorta şirketleri tarafından karşılanmaz.
Sigorta şirketleri trafik kazası nedeniyle araçta oluşan gerçek zarardan sorumludur. Araç mahrumiyetine ilişkin zarar, gerçek zarar kapsamında değildir. Araç mahrumiyet bedeli dolaylı zararlardan olması sebebiyle sigorta şirketi sorumlu değildir.
Aynı şekilde, ticari kazanç kaybı, gelir kaybı zararı, kâr kaybı, iş durması zararı, kira mahrumiyeti, araçta taşınan eşyanın uğrayacağı zarar, aracın üzerindeki eşyaların yüklenme ve taşınma bedelleri gibi zararlarda zorunlu trafik sigortası teminatı kapsamında değildir.
Araç mahrumiyet bedeli kimden alınır?
Araç mahrumiyet bedeli kusurlu aracın sahibinden ve sürücüsünden talep edilir. Kusurlu araç sahibi ve sürücüsü bu zarardan birlikte sorumludur.
Araç mahrumiyet bedeli Yargıtay kararı
Konu ile ilgili Yargıtay karar içerikleri şu şekildedir;
Araç mahrumiyet bedeli, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan süre içinde aynı nitelikteki araç için (ikame araç) ödemesi gereken bedeldir.
Araç mahrumiyet zararı, aracın makul tamir süresi ile aynı vasıftaki aracın kiralanması için gerekli bedelin ne kadar olduğu belirlendikten sonra, davacının aracını kullanamadığı döneme ilişkin olarak bakım giderleri, amortisman vs. tasarruf ettiği miktarlar da düşülmek suretiyle hesaplanması gerekir.
Davacı tarafından araç kiraladığına dair belge veya ödeme belgeleri sunulmasa da hakim zararı belirleyebilir. Bu durumda mahkemece, davacı aracında oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresinin belirlenmesi, ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan ve bu süre içinde davacının (ikame araç) ödemesi gereken bedelin ne olacağı konularında alınan bilirkişi raporuna göre davacının araç mahrumiyet bedeli talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.
Davacı tarafından araç kiraladığına dair belge sunulmasa da Türk Borçlar Kanunun 50. Maddesi uyarınca hakim zararı belirleyebilir. Araçta oluşan hasarın niteliğine göre makul tamir süresi belirlenerek ihtiyaçları için aracı kullanamamaktan doğan bu süre içinde ikame araç için ödemesi gereken bedelin ne olacağı bilirkişi raporuyla belirlenerek mahrumiyet bedeline karar verilmesi gerekir.
Aracının pert olması halinde emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken süre oranında araç mahrumiyet zararına hükmedilmesi gerekir.
Pert olan araçlarda araç mahrumiyeti zararı aynı nitelikte emsal yeni bir aracın satın alınması için gerekli süreye göre belirlenmelidir.
Sigorta şirketi tarafından hasar bedeli ödenmediği için davacının aracı servisten alamadığı süre ne olursa olsun araç mahrumiyet bedeli için talep edilebilecek maksimum süre onarım için tamirde kalması gereken makul süredir.
Aynı model ve yaşta aynı özellikleri taşıyan yeni bir araç alması için 33 günlük süre makul değildir. Mahkemece talep aşılarak karar verilemez.
Kaza nedeniyle davacının aracında oluşan hasarın onarımı için gerekli makul sürede, davacının ikame araç temin etmek ve bu suretle masraf yapmak zorunda kalacağı, bu zararının da tazmininin gerektiği açıktır. Ancak bu zarar, kazadan kaynaklanan dolaylı zarar mahiyetindedir ve trafik sigortacısı (sigorta şirketi) sadece doğrudan zararlardan sorumludur. Bu zarar zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları ve poliçe özel şartları uyarınca teminat kapsamında değildir.
Araç mahrumiyet bedeli haksız fiilden doğan tazminat alacağıdır ve olay/kaza tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir.
Araçta oluşan hasarın bir trafik kazası sonucu oluşması zorunlu mudur?
Araç mahrumiyet bedeli talep edilebilmesi için, araçta oluşan hasarın bir trafik kazası sonucu oluşması zorunlu değildir. Türk Borçlar Kanunu’nun 49/1. maddesine göre; "Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür”. Her türlü kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille oluşan hasar sonucu araç mahrumiyet bedeli talep edilebilir.
Aracın üzerine bir cisim düşmesi, araca bir cisim ile zarar verilmesi veya aracın kundaklanması nedeniyle de araç zarar gördüğünde onarımı için aracın tamirde kalması gereken makul süre kadar tazminat talep edilebilir.
Sel felaketi nedeniyle aracın zarar görmesi halinde hizmet kusuru nedeniyle idarenin (Belediye, Su ve Kanalizasyon İdaresi vb.) sorumlu tutulabilmesi mümkündür.
Ankara Sigorta Avukatı
Araç mahrumiyet bedeli, değer kaybı tazminatı gibi sigorta hukuku konuları teknik ve detaylı hususlar olup muhakkak konusunda uzman bir sigorta avukatından hukuki destek almak gerekmektedir.
Herhangi bir zarar durumunda araç sahiplerinin haklarını korumak için tecrübeli bir sigorta avukatından yardım almaları önemlidir. Sigorta avukatları, sigorta poliçelerini, yasaları ve sigorta hukukundaki güncel kararları iyi bilirler ve müvekkillerine en iyi şekilde rehberlik ederler. Araç mahrumiyet bedeli talep etmek veya değer kaybı tazminatı almak için gerekli adımları atmanızı sağlarlar. Sigorta avukatınız sigorta hukuku alanındaki haklarınızı korumanızı sağlar.
Sigorta hukuku karmaşık bir alandır ve uzman bir avukatın yardımı olmadan haklarınızı korumak zor olabilir. Bu nedenle, sigorta avukatınızla iletişime geçerek size en iyi şekilde yardımcı olmasını sağlamalısınız.
Ankara'daki avukatlık büromuzla iletişime geçerek, Ankara araç mahrumiyet bedeli ve sigorta davaları gibi tüm hukuk davalarında profesyonel hizmet alabilirsiniz.